Nghệ sĩ Thiên Kim vất vả từ lúc lọt lòng cho đến tuổi xế chiều. Bà từng tâm sự: “Nhiều khi tôi cũng không biết vì sao ông trời đày tôi như vậy. Đời tôi không có khi nào sung sướng hết”.

Nghệ sĩ Thiên Kim là gương mặt quen thuộc của phim ảnh miền Nam. Bà qua đời vào ngày 20/2/2023 để lại sự tiếc thương cho người thân, đồng nghiệp và khán giả.

Sinh thời, Thiên Kim được yêu mến nhờ hành trình lao động nghệ thuật nghiêm túc, là tấm gương sáng cho nhiều thế hệ đàn em noi theo. Mặc dù cuộc đời nhiều vất vả nhưng bà vẫn bền bỉ vươn lên bằng tình yêu nghề cháy bỏng.

Nghệ sĩ Thiên Kim qua đời ở tuổi 90 sau thời gian bệnh tật (Ảnh: Facebook Trịnh Kim Chi). 

“Mẹ kế đánh tôi nhưng không cho tôi khóc, bắt tôi cười”

Nghệ sĩ Thiên Kim từng trải qua tuổi thơ ám ảnh, nhiều nước mắt. Trong chương trình Gương hai chiều năm 2017, bà kể lại ký ức tuổi thơ bất hạnh với MC Trấn Thành: “Từ lúc chưa tròn 3 tuổi, tôi đã bị cha ruột ruồng bỏ, không thèm nhận mặt vì lý do nhà toàn sinh con gái chẳng có nổi một đứa con trai”.

Khi mẹ của Thiên Kim đi bước nữa, cuộc sống lại đẩy đưa nhiều biến cố khiến bà phải ở với mẹ kế. Nữ nghệ sĩ phải làm việc nặng nhọc, nhiều lần chịu đòn roi vô cớ.

“Mỗi lần nhà có đám giỗ, mẹ ruột về thăm mà tôi không dám nhìn vì nếu nhìn, mẹ kế sẽ đánh thừa sống thiếu chết. Mặc dù thương nhớ mẹ, muốn chạy lại bên cạnh và sà vào lòng mẹ nhưng tôi không dám. Tôi chỉ biết nấp trong phòng, lén nhìn mẹ mà nước mắt rơi”, bà chia sẻ trên truyền hình.

Diễn viên Thiên Kim kể lại tuổi thơ nhiều nước mắt trên chương trình năm 2017 (Ảnh: Chụp màn hình). 

Thiên Kim nói: “Nỗi khiếp đảm tuổi thơ ấy cho đến bây giờ vẫn còn ám ảnh trong tâm trí tôi”. Những ký ức buồn tủi, cơ cực của nữ nghệ sĩ đã khiến MC Trấn Thành không nén được xúc động, thốt lên: “Tuổi thơ cô còn hơn trên phim ảnh nữa”.

Nhìn con gái sống khổ cực, mẹ ruột không đành lòng nên đã đón về khi Thiên Kim 8 tuổi. Sau đó, bà bén duyên sân khấu cải lương theo nghiệp gia đình, được diễn vai đào chính năm vừa tròn 16. Tưởng như sự nghiệp gắn bó với cải lương, nhưng trong một lần Thiên Kim đi diễn, sân khấu bất ngờ bị thiêu cháy, nữ nghệ sĩ bị thương. Sự cố này là bước ngoặt khiến bà quyết định rời xa cải lương, chuyển nghề lồng tiếng phim từ năm 1955.

“Lột phục trang xa hoa, tôi chẳng còn gì”

Đường tình duyên của nghệ sĩ Thiên Kim cũng lận đận, vất vả. Bà kết hôn lần đầu năm 19 tuổi do được mẹ sắp đặt. Khi đứa con đầu lòng chào đời, chồng bà đột ngột qua đời. Dù đi bước nữa, nữ nghệ sĩ cũng không được chồng yêu thương, không có được hạnh phúc thực sự.

“Thân gái dặm trường, một mình tôi phải làm lụng để nuôi mẹ, 5 con và 5 cháu của chị gái”, nghệ sĩ kể trên chương trình Gương hai chiều. “Thời đó, diễn viên lồng tiếng thường làm theo ca, hoặc ca ngày, hoặc ca đêm. Còn tôi, tôi làm cả ngày cả đêm không nghỉ. Tôi làm kiếm từng đồng gửi về cho mẹ, nuôi cháu, nuôi con. Rồi sau đó tôi diễn kịch, đóng phim, gắn bó với nghệ thuật”, bà tâm sự.
Nghệ sĩ Thiên Kim đóng vai bà Mười trong “Bỗng dưng muốn khóc” (Ảnh: Chụp màn hình). 

Trên màn ảnh, Thiên Kim được ghi nhận bởi khả năng diễn xuất đa dạng. Bà đóng hàng trăm phim, từ chính diện đến phản diện, nhưng quen thuộc nhất là vai người mẹ, người bà. Nhiều tác phẩm bà chỉ đóng tuyến phụ nhưng vẫn tạo được dấu ấn riêng.

Cuộc đời cống hiến cho nghệ thuật, được khán giả yêu mến nhưng diễn viên Thiên Kim vẫn đôi lần buồn tủi vì con cái. Bà tâm sự với Trấn Thành: “Cậu biết tụi nhỏ từng nói gì không? Tụi nó nói “hình ảnh má không thấy thương”. Hình ảnh người ta là mẹ bế ẵm, buôn gánh bán bưng, bận đồ rách đồ vá để nuôi con. Còn tôi là lên đồ làm bà vua, bà chúa. Con tôi nói vậy đó. Các con đâu biết rằng dù diễn kịch làm hoàng hậu cao sang, nhưng khi rèm buông xuống, lột phục trang ra, tôi còn cái gì?”.

“Nhiều khi không có tiền mua thuốc cho con uống. Nhìn con đau mà rơi nước mắt. Những lần đó con có biết, có hiểu đâu”, diễn viên ngậm ngùi chia sẻ. Bà bật cười nói thêm: “Nhiều khi tôi cũng không biết vì sao ông trời đày tôi như vậy. Đời tôi không có khi nào sung sướng hết”.

Tuổi xế chiều lặng lẽ tại Viện dưỡng lão

Nghệ sĩ Thiên Kim hưởng tuổi già trong Viện dưỡng lão nghệ sĩ (quận 8, TPHCM) từ năm 2001. Trong cuộc phỏng vấn năm 2019, bà cho biết 5 người con đều đã lập gia đình, có cuộc sống riêng.

“Các con bận bịu, ít có thời gian ghé thăm. Chỉ có con trai út thường xuyên chăm sóc tôi. Cháu làm thợ may, mỗi lần xong việc là lại từ quận Gò Vấp qua quận 8 để thăm hỏi mẹ. Dù nghèo, con út của tôi vẫn tất bật, lo cho tôi không thiếu thứ gì”, nghệ sĩ chia sẻ.

Tuổi già, sức khỏe không còn như thời trẻ nhưng nghệ sĩ Thiên Kim vẫn hết mình với nghệ thuật, vẫn nhận đóng phim, quảng cáo. Diễn viên Bỗng dưng muốn khóc khẳng định đóng phim vì đam mê, không phải vì tiền. Nhiều đoàn phim chỉ trả 500.000 đồng cát-xê, bà vẫn vui vẻ nhận.

“Không quan trọng cát-xê nên đến nay, tôi vẫn nghèo, không có nhà để ở. Tôi vào Viện dưỡng lão để sum vầy cùng các anh chị em nghệ sĩ kỳ cựu, ngày ăn 2 bữa cơm, âu cũng là hạnh phúc ở tuổi này”, nghệ sĩ tâm sự.
Căn phòng giản dị của nghệ sĩ Thiên Kim tại Viện dưỡng lão (Ảnh: Chụp màn hình). 

Hai thập kỷ sống tại Viện dưỡng lão, diễn viên Thiên Kim trân trọng từng khoảnh khắc tuổi xế chiều: “Tôi với nghệ sĩ Ngọc Đáng thường bảo nhau rằng ở đây không biết người nào đi trước, người nào đi sau. Trong viện, thỉnh thoảng có nghệ sĩ qua đời. Tôi luôn chuẩn bị tâm thế mình có thể ra đi bất cứ lúc nào”.

Vui vầy cùng các người bạn nghệ sĩ lão thành nhưng nữ nghệ sĩ cũng không tránh khỏi những lúc cô đơn. Bà nói: “Ai cũng lớn tuổi, quên trước quên sau nên tôi không tâm sự được với ai. Mỗi lần có khách đến thăm, chúng tôi mừng vì được đàn hát, chuyện trò”.

Sau khi mắc Covid-19 vào năm 2021, bà có triệu chứng đãng trí, sụt 10kg. Sức khỏe bà suy yếu nhanh vì mắc tiểu đường, bệnh thận, huyết áp cao… Diễn viên đã 5 lần nhập viện tại Bệnh viện Thống Nhất (quận Tân Bình) và Bệnh viện Quận 8. Tuy nhiên, bác sĩ đề nghị trả về điều trị tại Viện dưỡng lão nghệ sĩ.

Những ngày cuối đời, nghệ sĩ Thiên Kim được các con thay nhau túc trực, chăm sóc. Trong cuộc trò chuyện với Dân trí hồi tháng 1, gia đình phủ nhận tin đồn “bỏ rơi mẹ” và cho biết vẫn chăm sóc, chi trả chi phí điều trị khi nghệ sĩ bạo bệnh.

Nghệ sĩ Thiên Kim tên đầy đủ là Đoàn Thiên Kim, sinh năm 1933. Bà lớn lên trong gia đình có truyền thống cải lương. Sau thời gian hát cải lương, nghệ sĩ chuyển sang lồng tiếng, hát tân nhạc, đóng kịch và phim. Suốt nhiều năm qua, Thiên Kim gắn với hình tượng người mẹ, người bà trên màn ảnh nhỏ. Những bộ phim nổi tiếng có sự tham gia của bà: Vĩnh biệt đàn bà, Võ sĩ bất đắc dĩ, Vua sân cỏ, Mẹ chồng nàng dâu, Hạnh phúc quanh đây, Những đứa con thành phố, Bỗng dưng muốn khóc, Hot boy nổi loạn… Bộ phim cuối cùng bà đóng là Cây táo nở hoa (2021).