Trong bối cảnh nghệ sĩ Việt quảng cáo tràn lan, sai sự thật, nhà nghiên cứu văn hóa Ngô Hương Giang đề xuất cấm sóng vĩnh viễn trên các mặt trận nghệ thuật để họ không có cơ hội “nuôi cái ác”.

Bộ VHTTDL đang phối hợp với Bộ TT&TT xây dựng quy trình xử lý, kiểm soát đối với các trường hợp nghệ sĩ quảng cáo sai sự thật, hoặc không tuân thủ quy tắc ứng xử, có tác động lớn đến xã hội.

Cụ thể, đưa nghệ sĩ quảng cáo sai sự thật, vi phạm quy tắc ứng xử vào diện xem xét lập danh sách “cảnh báo”, gửi đến các cơ quan liên quan để kiểm soát hình ảnh xuất hiện trên phương tiện thông tin đại chúng cũng như hoạt động xã hội.

Đề xuất này dành được nhiều sự quan tâm của dư luận bởi thời gian qua, có nhiều nghệ sĩ quảng cáo sai sự thật về mỹ phẩm, thuốc, thực phẩm chức năng nhưng chưa có chế tài để xử phạt thích đáng.

Cuộc tổng kiểm kê nghệ sĩ

Trao đổi với Tiền Phong , nhà nghiên cứu văn hóa Ngô Hương Giang phân tích việc lập danh sách đen cảnh báo đối với nghệ sĩ góp phần làm cho môi trường nghệ thuật được “sạch hóa”. Những nghệ sĩ đích thực, sống và cống hiến hết mình cho văn hóa nước nhà có thêm cơ hội được làm nghề, được tỏa sáng. Đây có thể coi là đợt “tổng kiểm kê” và phân loại những nghệ sĩ đủ tâm, đủ tầm, đủ tài sẽ ở lại với công chúng và sân khấu.

Nhà nghiên cứu văn hóa chỉ rõ việc lập danh sách đen các nghệ sĩ quảng cáo tràn lan, sử dụng hình ảnh để trục lợi trên niềm tin của nhân dân được cảnh báo theo các cấp độ.

Việc này góp phần hạn chế những sản phẩm kém chất lượng, không rõ nguồn gốc thông qua con đường livestream bán hàng của các diễn viên, nghệ sĩ, KOLs đến được với tay người dùng trong xã hội. Từ đó tạo ra thị trường cạnh tranh công bằng đối với những sản phẩm chất lượng, đảm bảo yêu cầu đo lường của cơ quan chức năng.

“Đây sẽ là hồi chuông cảnh báo về vai trò cũng như tư cách nghệ sĩ của họ đối với xã hội. Từ đó khiến chính những nghệ sĩ đã và đang quảng cáo một cách bất chấp phải tự soi, tự sửa mình, để họ có cơ hội tìm lại được tư cách nghệ sĩ trong mắt công chúng”, ông Ngô Hương Giang nói.

Ngoài ra, với việc lập danh sách đen, công chúng sẽ được tham gia trực tiếp vào quá trình đánh giá vai trò xã hội của người nghệ sĩ, kiên quyết loại bỏ hình ảnh “người nghệ sĩ xấu xí” không phù hợp ra khỏi “thế giới của người hâm mộ”.

Theo nhà nghiên cứu văn hóa, mặc dù việc lập danh sách đen đối với những nghệ sĩ quảng cáo sai sự thật mới chỉ dừng ở mức độ cảnh báo và cảnh cáo, song đây sẽ là tiền đề cơ bản để tiến tới “phong sát”, cấm sóng vĩnh viễn trên mọi mặt trận truyền thông nếu như những nghệ sĩ được cảnh báo đó vẫn cố tình bất chấp vượt qua quy định pháp luật cũng như đạo đức nghề nghiệp để kinh doanh, trục lợi.

“Lập danh sách đen với nghệ sĩ ngoài tính cảnh cáo còn cho thấy một bước tiến nhân văn trong việc đánh thức con người nghệ sĩ vốn ngủ sâu trong họ, để họ thức tỉnh, trở về với những giá trị cần cống hiến trên sân khấu chứ không phải là trên sàn thương mại điện tử”, ông Ngô Hương Giang nhấn mạnh.

Nhiều nghệ sĩ Việt gây phẫn nộ vì quảng cáo tràn lan, sai sự thật.

Khán giả là thẩm phán

Ông Ngô Hương Giang cũng nêu quan điểm ở một góc độ nào đó đề xuất trên phản ánh quyết tâm làm “sạch hóa đội ngũ nghệ sĩ” của cơ quan chức năng. Song nếu chỉ dừng ở mức độ cảnh báo và nộp phạt hành chính, rồi đâu lại vào đấy thì không xử lý được tận gốc của vấn đề.

“Song song với việc lập danh sách đen, cơ quan chức năng cần nâng cấp độ chế tài xử lý. Những nghệ sĩ sau khi bị đưa vào danh sách đen vẫn cố tình tái diễn cần thực hiện ngay biện pháp ‘phong sát’ dựa trên cơ sở pháp lý cho phép.

Thậm chí là xử lý về mặt pháp luật hình sự nếu đủ cơ sở, chứng lý. Có như vậy thì tình trạng ‘thương mại hóa hình ảnh nghệ sĩ’ mới được kiểm soát, chấm dứt tình trạng ‘trục lợi trên niềm tin” của công chúng như những gì đã diễn ra suốt thời gian qua”, nhà nghiên cứu văn hóa nói.

Nhân câu chuyện đưa nghệ sĩ quảng cáo sai sự thật vào danh sách đen, nhà nghiên cứu văn hóa Ngô Hương Giang đề xuất các cơ quan quản lý văn hóa, đặc biệt là các đơn vị nơi quản lý trực tiếp diễn viên, nghệ sĩ, ca sĩ cần có chế tài xử phạt nghiêm minh, khắt khe đối với hành vi quảng cáo sai sự thật gây nên hậu quả cho xã hội.

Ông Ngô Hương Giang nhấn mạnh việc tuyên truyền nâng cao vai trò của nghệ sĩ với công chúng chỉ thực sự hiệu quả khi đi kèm với hoạt động ấy là những chế tài xử phạt xứng tầm. Thậm chí đối với những nghệ sĩ có yếu tố kinh doanh trên sức khỏe, tinh thần của công chúng không những xử phạt hành chính thật nghiêm mà cần thực hiện “phong sát” trên các mặt trận nghệ thuật để họ vĩnh viễn không có cơ hội “nuôi cái ác” trong mình.

Mặt khác, công chúng cũng cần phát huy vai trò của một thẩm phán, kiên quyết quay lưng với những nghệ sĩ bất chấp sức khỏe, tính mạng của người dân để kinh doanh, trục lợi.

“Ngoài thái độ yêu ghét rạch ròi đối với nghệ sĩ, công chúng cũng cần đưa ra những phán quyết tỉnh táo, đúng đắn đối với nghệ sĩ mà họ yêu mến vì cộng đồng chung và hơn hết vì niềm tin yêu của chính mình”, ông Ngô Hương Giang nói.